Τα δημόσια νοσοκομεία της Ελλάδας μπαίνουν στο 2025 αντιμέτωπα με μία από τις πιο απαιτητικές περιόδους των τελευταίων δεκαετιών. Η έλλειψη προσωπικού, η υπερφόρτωση των επειγόντων και η αύξηση των περιστατικών δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Οι γιατροί και οι νοσηλευτές προσπαθούν καθημερινά να κρατήσουν τις δομές σε λειτουργία, αλλά οι δυνατότητες έχουν φτάσει στα όρια. Οι πολίτες το νιώθουν όλο και περισσότερο.
Το πρόβλημα δεν είναι νέο. Η υποχρηματοδότηση ξεκίνησε πριν από χρόνια. Η πανδημία αποκάλυψε τις αδυναμίες και έδειξε ότι το ΕΣΥ χρειάζεται εκσυγχρονισμό. Σήμερα, η κατάσταση επιβαρύνεται από την αύξηση των χρόνιων νοσημάτων, τη γήρανση του πληθυσμού και τις αυξημένες ανάγκες στον τομέα της ψυχικής υγείας.
Η έλλειψη προσωπικού
Πολλά τμήματα λειτουργούν με οριακό αριθμό γιατρών. Οι νοσηλευτές καλύπτουν πολλαπλές βάρδιες και η πίεση μεγαλώνει. Νέοι γιατροί επιλέγουν το εξωτερικό γιατί προσφέρει σταθερότητα, καλύτερους μισθούς και ευκαιρίες εξέλιξης. Το φαινόμενο δεν είναι ελληνικό. Συμβαίνει σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, αλλά στην Ελλάδα εμφανίζεται πιο έντονα.
Οι χρόνοι αναμονής αυξάνονται
Στα επείγοντα, η κατάσταση είναι συχνά χαοτική. Οι ασθενείς περιμένουν ώρες για εξέταση. Οι γιατροί προσπαθούν να διαχειριστούν μεγάλο όγκο περιστατικών, πολλά από τα οποία θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν σε πρωτοβάθμιες δομές. Αυτή η υπερφόρτωση δεν αφήνει περιθώρια για σωστή αξιολόγηση και δημιουργεί κίνδυνο για λάθη.
Η ψυχική υγεία στο κόκκινο
Μετά την πανδημία, τα περιστατικά άγχους, κατάθλιψης και κρίσεων πανικού αυξήθηκαν. Οι δομές ψυχικής υγείας δεν μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση. Πολλοί νέοι δεν βρίσκουν άμεσα βοήθεια. Οι αναμονές για ψυχοθεραπεία και αξιολόγηση εις βάθος διαρκούν εβδομάδες ή και μήνες.
Η γήρανση του πληθυσμού
Ο ελληνικός πληθυσμός γερνάει. Οι ανάγκες αυξάνονται. Χρειάζεται περισσότερη φροντίδα, περισσότερες ιατρικές πράξεις και πιο συχνές νοσηλείες. Το σύστημα δεν προσαρμόστηκε με τον ίδιο ρυθμό. Οι γιατροί αντιμετωπίζουν περιστατικά που απαιτούν χρόνο και εξειδίκευση.
Θετικές προσπάθειες, αλλά ανεπαρκείς
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε προσλήψεις και επενδύσεις σε ψηφιακά συστήματα. Το ηλεκτρονικό φάκελο υγείας, η τηλεϊατρική και τα νέα πληροφοριακά συστήματα βοηθούν. Η εικόνα όμως στα νοσοκομεία παραμένει δύσκολη. Οι εργαζόμενοι ζητούν καλύτερη οργάνωση και σταθερή χρηματοδότηση.
Τι πρέπει να αλλάξει
Χρειάζεται μια νέα στρατηγική για το ΕΣΥ. Πρώτα απ’ όλα, ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας. Αν τα Κέντρα Υγείας λειτουργούν σωστά, τα μεγάλα νοσοκομεία αποσυμφορούνται. Επίσης χρειάζεται καλύτερη διαχείριση ανθρώπινων πόρων. Οι γιατροί και οι νοσηλευτές πρέπει να έχουν υποστήριξη, όχι μόνο ευθύνες.
Η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, υπό αυστηρούς κανόνες, μπορεί να μειώσει τις αναμονές. Ταυτόχρονα, η εκπαίδευση του προσωπικού και η ενίσχυση των υποδομών πρέπει να προχωρήσουν με ταχύτερο ρυθμό.
Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει
Η τεχνητή νοημοσύνη, τα συστήματα τριτοβάθμιας διαλογής και η ανάλυση δεδομένων μπορούν να βελτιώσουν την αξιολόγηση περιστατικών. Ήδη πολλές ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζουν τέτοιες λύσεις. Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει σε αυτές, αλλά και να εκπαιδεύσει το προσωπικό, ώστε η τεχνολογία να λειτουργεί ως εργαλείο και όχι ως εμπόδιο.
Για επιπλέον ευρωπαϊκά στοιχεία, μπορείς να δεις τις αναφορές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα υγείας: EU Health 2025.
Η επόμενη μέρα
Το ΕΣΥ μπορεί να ανακάμψει. Οι επαγγελματίες υγείας το αποδεικνύουν καθημερινά. Με καλύτερη οργάνωση, σταθερή χρηματοδότηση και σύγχρονα εργαλεία, τα ελληνικά νοσοκομεία μπορούν να παρέχουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες. Η κοινωνία χρειάζεται ένα σύστημα που δεν απλώς επιβιώνει, αλλά εξελίσσεται.