Α΄ ΜΕΡΟΣ: Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν ζούμε συνεχώς σε αναμονή κακών ειδήσεων
Η διαρκής ροή αρνητικών ειδήσεων έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Από τις κοινωνικές πλατφόρμες μέχρι τις τηλεοπτικές εκπομπές, οι κακές ειδήσεις έχουν τον πρώτο λόγο, προκαλώντας έναν αδιάκοπο θόρυβο στην ψυχική μας ισορροπία. Ανάμεσα σε όλα τα ερεθίσματα που δεχόμαστε καθημερινά, πώς μπορεί αυτός ο συνεχιζόμενος βομβαρδισμός να επηρεάσει τον εγκέφαλο μας και την ψυχική μας κατάσταση;
Ο εγκέφαλος, το πιο πολύπλοκο και ενεργό όργανο του ανθρώπινου σώματος, είναι εξαιρετικά ευαίσθητος σε ό,τι αφορά τα συναισθηματικά και ψυχικά ερεθίσματα. Η συνεχής έκθεση σε κακές ειδήσεις επηρεάζει άμεσα τη λειτουργία του, με επιπτώσεις που μπορεί να μην είναι άμεσα ορατές, αλλά που καταλήγουν σε έναν αθόρυβο, καθημερινό αγώνα επιβίωσης. Η σύνδεση ανάμεσα στην αδιάκοπη ροή αρνητικών πληροφοριών και τη ψυχική μας κόπωση είναι πιο ξεκάθαρη από ποτέ.
Η επίδραση των αρνητικών ειδήσεων στον εγκέφαλο
Ο εγκέφαλός μας είναι σχεδιασμένος να δίνει ιδιαίτερη σημασία στα αρνητικά ερεθίσματα. Αυτή η φυσιολογική αντίδραση, γνωστή και ως “negativity bias”, μας βοηθά να επιβιώσουμε, δίνοντάς μας την ικανότητα να αντιδρούμε άμεσα σε κινδύνους. Ωστόσο, όταν αυτή η εγκεφαλική λειτουργία υπερφορτώνεται από συνεχείς αρνητικές πληροφορίες, το αποτέλεσμα είναι να αρχίζουμε να αντιδρούμε με υπερβολική ευαισθησία. Κάθε είδηση που προσλαμβάνουμε από τον κόσμο γύρω μας ενεργοποιεί τις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το άγχος και την ανασφάλεια, καταναλώνοντας ενέργεια και οδηγώντας σε ψυχική εξάντληση.
Όταν το επίπεδο του άγχους ανεβαίνει συνεχώς, το σώμα μας δεν προλαβαίνει να επανέλθει. Η παραγωγή κορτιζόλης, της ορμόνης του άγχους, αυξάνεται, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ψυχική και σωματική αντοχή μας. Η συνεχής αίσθηση της αναμονής κακών ειδήσεων διαταράσσει τη φυσική μας ισορροπία, δημιουργώντας μια αίσθηση αβεβαιότητας και φόβου που παραμένει μαζί μας ακόμα κι όταν δεν είμαστε ενήμεροι για τις τελευταίες εξελίξεις.
Β΄ ΜΕΡΟΣ: Η συνεχής αναμονή κακών ειδήσεων και η ψυχική μας εξάντληση
Η συνεχής κατανάλωση αρνητικών ειδήσεων έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική μας αντοχή. Όταν η ενημέρωση δεν είναι μόνο ασταμάτητη, αλλά και γεμάτη με κακές ειδήσεις, το σώμα μας αρχίζει να “ξεχνά” πώς να χαλαρώσει. Οι περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το άγχος, όπως ο αμυγδαλοειδής πυρήνας, ενεργοποιούνται υπερβολικά, προκαλώντας μόνιμο στρες. Μελέτες δείχνουν ότι η υπερβολική έκθεση σε αυτές τις καταστάσεις αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης (ορμόνη του άγχους), ενώ ταυτόχρονα καταστέλλει την παραγωγή σεροτονίνης και ντοπαμίνης — δύο ουσιών που συνδέονται με την καλή διάθεση και την ευτυχία.
Όταν οι κακές ειδήσεις αναπαράγονται ακατάπαυστα, προκαλούν μια αίσθηση υπερφόρτωσης, καθώς ο εγκέφαλος καλείται να διαχειριστεί υπερβολική ποσότητα αρνητικών συναισθημάτων και πληροφοριών. Όταν αυτό το επίπεδο “απορρόφησης” υπερβαίνει τα όρια, αρχίζουμε να βιώνουμε αυτό που είναι γνωστό ως ειδήσεις άγχους (news anxiety). Η έντονη αυτή αναμονή για τα επόμενα αρνητικά νέα δημιουργεί αίσθημα αβεβαιότητας και έλλειψης ελέγχου, προκαλώντας διαταραχές στον ύπνο, τη συγκέντρωση και τη γενική ψυχική υγεία.
Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι τα παιδιά και οι έφηβοι επηρεάζονται περισσότερο από αυτό το φαινόμενο, καθώς οι εγκεφαλικές τους δομές είναι ακόμα υπό ανάπτυξη. Έρευνες έχουν δείξει ότι η συνεχής έκθεση σε ακραίες πληροφορίες ή επικίνδυνες ειδήσεις μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη ψυχικών διαταραχών, όπως άγχος και κατάθλιψη. Στην πραγματικότητα, μελέτες αναφέρουν ότι η υπερβολική κατανάλωση κακών ειδήσεων έχει άμεσες συνέπειες στην αλλαγή της διάθεσης και μπορεί να αυξήσει τη δυσκολία στην αντοχή στις προκλήσεις της καθημερινότητας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι τα προβλήματα που σχετίζονται με την ψυχική εξάντληση λόγω των ειδήσεων άρχισαν να αναγνωρίζονται ως σοβαρή επιβάρυνση στον κοινωνικό ιστό. Η συνεχής αυτή αναμονή έχει δημιουργήσει ένα νέο πεδίο έρευνας στη ψυχολογία της πληροφόρησης, που εξετάζει την επίδραση των συνεχών, συχνά τρομακτικών, ροών ειδήσεων στην κοινωνία.
Σύμφωνα με άρθρο από την Harvard Medical School, η ψυχική κόπωση λόγω υπερβολικής ενημέρωσης επηρεάζει την ικανότητά μας να διαχειριζόμαστε καθημερινές καταστάσεις. Το social media έχει γίνει ο βασικός παράγοντας στην υπερβολική διανομή αυτών των αρνητικών ειδήσεων, όπως αναφέρει και η American Psychological Association.
Αυτή είναι η συνεχιζόμενη ψυχική επιβάρυνση από τις αρνητικές ειδήσεις, όπως το βλέπουμε καθημερινά. Καλό είναι να θυμόμαστε ότι μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τις επιπτώσεις, περιορίζοντας την έκθεσή μας σε κακές ειδήσεις και εστιάζοντας στη θετική πληροφόρηση.
