Η «σιωπηλή αποχώρηση» από τα social media και γιατί αφορά κυρίως τις γυναίκες
Τα social media δεν χάνουν χρήστες με θεαματικό τρόπο. Δεν αδειάζουν ξαφνικά. Αντίθετα, αλλάζουν χαρακτήρα. Το 2025 καταγράφεται ένα φαινόμενο που δύσκολα αποτυπώνεται σε απλούς αριθμούς, αλλά γίνεται όλο και πιο ορατό στην καθημερινή ψηφιακή εμπειρία: όλο και περισσότερες γυναίκες περιορίζουν την παρουσία τους, χωρίς δημόσιες ανακοινώσεις και χωρίς θεατρικές αποχωρήσεις.
Η «σιωπηλή αποχώρηση» δεν σημαίνει εγκατάλειψη των πλατφορμών. Σημαίνει λιγότερα posts, λιγότερη έκθεση, λιγότερη διάθεση για δημόσια τοποθέτηση. Οι λογαριασμοί παραμένουν ενεργοί, αλλά η φωνή χαμηλώνει. Το δημόσιο προφίλ αντικαθίσταται από πιο ιδιωτικές μορφές επικοινωνίας.
Από την υπερέκθεση στην απόσυρση
Για χρόνια, τα social media επιβράβευαν τη συνεχή παρουσία. Likes, προβολές και αλγόριθμοι ενίσχυαν την ιδέα ότι η ορατότητα ισοδυναμεί με συμμετοχή. Πολλές γυναίκες υιοθέτησαν αυτό το μοντέλο, επενδύοντας χρόνο και ενέργεια στη δημόσια ψηφιακή τους εικόνα.
Το 2025, όμως, αυτό το μοντέλο δείχνει σημάδια κόπωσης. Η συνεχής έκθεση συνοδεύεται από αυξημένο έλεγχο, κριτική και παρενόχληση. Η ψηφιακή παρουσία δεν λειτουργεί πλέον ως ουδέτερο πεδίο έκφρασης, αλλά ως χώρος που απαιτεί διαρκή διαχείριση.
Ο ρόλος της ψηφιακής παρενόχλησης
Η διαδικτυακή παρενόχληση δεν αποτελεί νέο φαινόμενο. Αποτελεί, όμως, καθοριστικό παράγοντα στη σημερινή αλλαγή συμπεριφοράς. Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν συχνότερα στοχευμένα σχόλια, προσωπικές επιθέσεις και ανεπιθύμητη παρακολούθηση.
Το αποτέλεσμα δεν οδηγεί πάντα σε δημόσια αντίδραση. Αντίθετα, οδηγεί σε σιωπηλές επιλογές. Περιορισμός σχολίων, ιδιωτικοί λογαριασμοί, αποφυγή θεμάτων που προκαλούν αντιδράσεις. Η αποχώρηση δεν εμφανίζεται ως ήττα, αλλά ως στρατηγική αυτοπροστασίας.
Η μετατόπιση προς την ιδιωτική επικοινωνία
Παράλληλα με τη μείωση της δημόσιας έκθεσης, αυξάνεται η χρήση ιδιωτικών καναλιών. Ομαδικές συνομιλίες, κλειστά προφίλ και εφαρμογές άμεσων μηνυμάτων αποκτούν μεγαλύτερη σημασία. Οι γυναίκες επιλέγουν χώρους όπου ελέγχουν καλύτερα το κοινό και το περιεχόμενο.
Αυτή η μετατόπιση δεν δηλώνει αποσύνδεση από το ψηφιακό περιβάλλον. Δηλώνει επαναδιαπραγμάτευση των όρων συμμετοχής. Η δημόσια σφαίρα συρρικνώνεται, ενώ η ιδιωτική ενισχύεται.
Μια αλλαγή που δεν είναι προσωρινή
Η «σιωπηλή αποχώρηση» δεν μοιάζει με παροδική τάση. Αντικατοπτρίζει βαθύτερες αλλαγές στη σχέση των γυναικών με την ψηφιακή έκθεση, την ασφάλεια και την προσωπική ισορροπία. Το 2025 λειτουργεί ως σημείο καμπής, όχι επειδή αλλάζουν οι πλατφόρμες, αλλά επειδή αλλάζουν οι επιλογές των χρηστών.
Αυτή η αλλαγή δεν αφορά μόνο τις γυναίκες. Αφορά τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται ο δημόσιος ψηφιακός λόγος. Όταν συγκεκριμένες φωνές περιορίζονται, η ψηφιακή συζήτηση χάνει πλουραλισμό και βάθος.
Τι δείχνουν τα δεδομένα και γιατί η αλλαγή δεν είναι απλώς αίσθηση
Η «σιωπηλή αποχώρηση» των γυναικών από τα social media δεν αποτελεί απλή προσωπική εντύπωση. Τα διαθέσιμα δεδομένα, αν και συχνά αποσπασματικά, καταγράφουν μια σταθερή μεταβολή στη συμπεριφορά. Το 2025, οι γυναίκες παραμένουν παρούσες στις πλατφόρμες, αλλά συμμετέχουν με διαφορετικούς όρους.
Οι μετρήσεις δείχνουν μείωση στη συχνότητα δημοσιεύσεων, λιγότερα δημόσια σχόλια και αυξημένη χρήση ιδιωτικών λειτουργιών. Οι λογαριασμοί δεν εγκαταλείπονται, αλλά μετατρέπονται σε χώρους παρακολούθησης αντί έκφρασης. Η κατανάλωση περιεχομένου συνεχίζεται, η παραγωγή περιορίζεται.
Κόπωση από τον αλγοριθμικό ρυθμό
Ένας βασικός παράγοντας αυτής της μεταβολής αφορά τον τρόπο λειτουργίας των αλγορίθμων. Οι πλατφόρμες επιβραβεύουν τη συνεχή δραστηριότητα και την έντονη συναισθηματική αντίδραση. Για πολλές γυναίκες, αυτός ο ρυθμός δημιουργεί πίεση και κόπωση.
Η ανάγκη για διαρκή ορατότητα συνοδεύεται από αυξημένο έλεγχο και αξιολόγηση. Κάθε ανάρτηση γίνεται αντικείμενο σχολιασμού, σύγκρισης και συχνά αμφισβήτησης. Το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα σύγκρουση. Είναι αποστασιοποίηση.
Παρενόχληση και έμμεσες μορφές πίεσης
Τα δεδομένα καταγράφουν επίσης τη συνεχιζόμενη παρουσία διαδικτυακής παρενόχλησης. Οι γυναίκες δέχονται συχνότερα σχόλια που στοχεύουν την εμφάνιση, την προσωπική ζωή ή την αξιοπιστία τους. Ακόμη και όταν τα περιστατικά δεν είναι ακραία, λειτουργούν σωρευτικά.
Αυτή η καθημερινή τριβή δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου η δημόσια συμμετοχή απαιτεί διαρκή εγρήγορση. Η αποχώρηση δεν εμφανίζεται ως ήττα, αλλά ως επιλογή διαχείρισης ενέργειας και ψυχικής αντοχής.
Η αύξηση των ιδιωτικών και κλειστών χώρων
Παράλληλα με τη μείωση της δημόσιας δραστηριότητας, τα δεδομένα δείχνουν αύξηση στη χρήση ιδιωτικών και κλειστών χώρων επικοινωνίας. Ομαδικές συνομιλίες, κλειστά προφίλ και περιορισμένη πρόσβαση στο περιεχόμενο κερδίζουν έδαφος.
Οι γυναίκες επιλέγουν περιβάλλοντα όπου γνωρίζουν το κοινό τους και ελέγχουν την αλληλεπίδραση. Η επικοινωνία δεν εξαφανίζεται. Μετασχηματίζεται. Η δημόσια πλατφόρμα αντικαθίσταται από πιο ελεγχόμενες ψηφιακές κοινότητες.
Η διαφοροποίηση ανά ηλικία και ρόλο
Τα δεδομένα αποκαλύπτουν και διαφοροποιήσεις. Νεότερες γυναίκες υιοθετούν πιο γρήγορα την αποστασιοποίηση από δημόσιες αναρτήσεις, ενώ μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες εμφανίζουν μεγαλύτερη σταθερότητα, αλλά με αυξημένη προσοχή στο περιεχόμενο.
Επαγγελματικοί ρόλοι παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο. Γυναίκες που χρησιμοποιούν τα social media για εργασία ή δημόσια παρουσία συχνά διατηρούν λογαριασμούς, αλλά περιορίζουν την προσωπική έκθεση. Ο διαχωρισμός ιδιωτικού και δημόσιου γίνεται πιο αυστηρός.
Μια τάση με δομικά χαρακτηριστικά
Το 2025, η αλλαγή συμπεριφοράς δεν δείχνει συγκυριακή. Τα δεδομένα υποδεικνύουν μια σταδιακή αναδιάρθρωση της ψηφιακής συμμετοχής. Οι γυναίκες δεν απορρίπτουν την τεχνολογία. Επαναπροσδιορίζουν τον ρόλο τους μέσα σε αυτήν.
Αυτή η τάση έχει συνέπειες που ξεπερνούν την ατομική εμπειρία. Επηρεάζει το ποιοι μιλούν, ποιοι ακούγονται και πώς διαμορφώνεται ο δημόσιος ψηφιακός λόγος.
Τι σημαίνει η «σιωπηλή αποχώρηση» για τη δημόσια σφαίρα και τι έρχεται μετά
Η σταδιακή αποχώρηση των γυναικών από τη δημόσια έκθεση στα social media δεν αποτελεί απλώς ατομική επιλογή. Διαμορφώνει, σε βάθος χρόνου, τον ίδιο τον χαρακτήρα της ψηφιακής δημόσιας σφαίρας. Όταν συγκεκριμένες ομάδες περιορίζουν τη συμμετοχή τους, ο δημόσιος λόγος χάνει ισορροπία, ποικιλία και εμπειρία.
Το 2025, αυτή η μεταβολή γίνεται πιο ορατή. Οι πλατφόρμες παραμένουν γεμάτες περιεχόμενο, αλλά η προέλευσή του συγκεντρώνεται σε λιγότερες και συχνά πιο επιθετικές φωνές. Η απουσία δεν εμφανίζεται ως κενό. Εμφανίζεται ως μετατόπιση του κέντρου βάρους της συζήτησης.
Λιγότερη ορατότητα, διαφορετική επιρροή
Η μείωση της δημόσιας παρουσίας δεν σημαίνει απώλεια επιρροής με απόλυτους όρους. Πολλές γυναίκες μεταφέρουν τη δραστηριότητά τους σε κλειστά ή ημι-ιδιωτικά περιβάλλοντα, όπου η επικοινωνία αποκτά μεγαλύτερο βάθος και μικρότερη ένταση.
Ωστόσο, αυτή η μετατόπιση αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η κοινή γνώμη. Οι συζητήσεις που επηρεάζουν τον δημόσιο λόγο διεξάγονται ολοένα και λιγότερο σε ανοιχτά ψηφιακά φόρουμ. Αυτό έχει συνέπειες για την ενημέρωση, τη δημοκρατική συμμετοχή και την ορατότητα διαφορετικών εμπειριών.
Οι πλατφόρμες μπροστά σε ένα δομικό δίλημμα
Οι ίδιες οι πλατφόρμες βρίσκονται μπροστά σε ένα δομικό δίλημμα. Από τη μία πλευρά, επιδιώκουν υψηλή αλληλεπίδραση και έντονη συναισθηματική ανταπόκριση. Από την άλλη, βλέπουν ομάδες χρηστών να αποσύρονται αθόρυβα από τη δημόσια έκθεση.
Το 2025, γίνεται σαφές ότι η διατήρηση της συμμετοχής δεν εξαρτάται μόνο από νέα εργαλεία ή ρυθμίσεις ιδιωτικότητας. Εξαρτάται από το αν οι πλατφόρμες μπορούν να προσφέρουν περιβάλλοντα όπου η έκφραση δεν συνοδεύεται από διαρκή πίεση ή στοχοποίηση.
Η πολιτική διάσταση της ψηφιακής σιωπής
Η «σιωπηλή αποχώρηση» αποκτά και πολιτική διάσταση. Όταν λιγότερες γυναίκες συμμετέχουν ενεργά στον ψηφιακό δημόσιο χώρο, περιορίζεται η παρουσία τους στη διαμόρφωση αφηγήσεων, τάσεων και θεμάτων που κυριαρχούν στην επικαιρότητα.
Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί αναγνωρίζουν ότι η ψηφιακή συμμετοχή συνδέεται άμεσα με τη δημοκρατική ισότητα. Στο πλαίσιο των συζητήσεων για την τεχνητή νοημοσύνη και τις ψηφιακές πλατφόρμες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει την ανάγκη προστασίας των χρηστών από συστημικές ανισότητες και αποκλεισμούς.
Τι καθορίζει την επόμενη φάση
Η επόμενη φάση δεν θα κριθεί από το αν οι γυναίκες θα επιστρέψουν μαζικά στη δημόσια έκθεση. Θα κριθεί από το αν το ψηφιακό περιβάλλον θα προσαρμοστεί σε νέες προσδοκίες ασφάλειας, ελέγχου και ποιότητας συμμετοχής.
Το 2025 λειτουργεί ως σημείο καμπής. Οι γυναίκες δεν απορρίπτουν την ψηφιακή παρουσία. Την επαναπροσδιορίζουν. Αυτός ο επαναπροσδιορισμός θα καθορίσει το πώς θα μοιάζει ο δημόσιος ψηφιακός λόγος τα επόμενα χρόνια — πιο συγκεντρωμένος ή πιο ισορροπημένος, πιο θορυβώδης ή πιο ουσιαστικός.
